Zgłoszenia należało dokonać przed wprowadzeniem zmian sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części. Złożenie zgłoszenia po faktycznej zmianie sposobu użytkowania obiektu nie wywołuje skutków prawnych.
W takiej sytuacji może być jedynie przeprowadzona procedura legalizacyjna podobna do legalizacji samowoli budowlanej. Nie zgłaszając planowanej zmiany, przede wszystkim narażamy się na kontrole i sankcje ze strony nadzoru budowlanego.
Otóż w razie wykrycia samowolnej zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części powiatowy inspektor nadzoru budowlanego w drodze postanowienia wstrzymuje jego użytkowanie i nakłada obowiązek przedstawienia w wyznaczonym terminie następujących dokumentów:
- opis i rysunek określający usytuowanie budynku w stosunku do granic nieruchomości i innych obiektów ze wskazaniem części, której dotyczy zmiana;
- zwięzły opis techniczny określający rodzaj i charakterystykę obiektu budowlanego oraz jego konstrukcję, wraz z danymi techniczno-użytkowymi, w tym wielkościami i rozkładem obciążeń, a w razie potrzeby również danymi technologicznymi;
- oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane;
- zaświadczenie wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodności sposobu użytkowania obiektu budowlanego z ustaleniami planu miejscowego albo ostateczną decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku planu;
- w zależności od potrzeb – pozwolenia, uzgodnienia lub opinie wymagane odrębnymi przepisami.
Po dostarczeniu dokumentów powiatowy inspektor nadzoru budowlanego ustala w drodze postanowienia opłatę legalizacyjną, która w przypadku budynku jednorodzinnego wynosi 10 tys. zł. Trzeba jednak pamiętać, że w przypadku niewykonania w terminie nałożonych przez nadzór budowlany obowiązków albo dalszego użytkowania obiektu budowlanego lub jego części wbrew postanowieniu o wstrzymaniu użytkowania może zostać wydany nakaz przywrócenia poprzedniego sposobu użytkowania.
Podstawa prawna: ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2003 r. nr 207, poz. 2016 z późn. zm.)