Ogród przez lata
Młody z przyszłością
  | |  | |  |
| Przez kilka pierwszych lat w ogrodzie dominuje trawnik i elementy małej architektury. Wśród roślin prym wiodą jednoroczne i dwuletnie oraz byliny. Czas krzewów i drzew nadejdzie wkrótce Autor: Magdalena Niezabitowska-Krogulec | | Ogród tuż po założeniu. Jednak choć rośliny są małe, nie sprawia wrażenia pustego. To zasługa żwirowo-drewnianej nawierzchni, która tworzy atrakcyjną oprawę domu. Zaletą żwiru jest to, że nie rosną w nim chwasty Autor: Patrycja Wodnicka , Marcin Wodnicki | | Po kilku latach wzrostu zaczynają być widoczne krzewy i drzewa. Ponieważ zostały posadzone luźno, nie zasłaniają się, ale tworzą przejrzystą kompozycję Autor: Jerzy Romanowski |
 | |  | |  |
| Po 5-10 latach wzrostu nawet dość wolno rosnące iglaki są na tyle duże, że otulają miękką linią miejsce wypoczynku Autor: Elżbieta Borkowska-Gorączko | | Po około 10 latach formowany żywopłot jest już wysoki i skutecznie izoluje działkę przed otoczeniem tworząc dobre tło dla innych roślin Autor: Jerzy Romanowski | | Jeśli krzewy zostały posadzone blisko siebie po 10-15 latach tworzą gąszcz. Plan ogrodu przestaje być oczywisty, bo ich zwarte bryły dzielą przestrzeń działki na części Autor: Agnieszka Waszak |
To czas, który wymaga od nas cierpliwości. Krzewy i drzewa są jeszcze małe. Nie osłaniają przed spojrzeniami sąsiadów i przechodniów, nie dają cienia, nie otaczają nas zielonymi ścianami. I choć tworzą szkielet ogrodu, często trudno je dostrzec. W tym początkowym okresie istnienia ogrodu najważniejsze stają się pnącza, które szybko rosną i wspinają się po podporach, oraz byliny i rośliny jednoroczne i dwuletnie, bo już w pierwszym roku po posadzeniu osiągają rozmiary właściwe dla gatunku i odmiany. Wprawdzie zamierają na zimę, ale w sezonie letnim spełniają nasze oczekiwania – wypełniają ogród masą zieleni. Możemy posadzić grupy bylin wyrastających nawet do 2 m, jak astry nowoangielskie, rudbekie, ostróżki, słoneczniczki, dalie, dzielżany, liczne trawy ozdobne, oraz jednoroczne kosmosy i słoneczniki oraz dalie i pacioreczniki (kanny), których karpy zimują w pomieszczeniach. W ten sposób stworzymy ogród pełen kwiatów, a to, jak je skomponujemy, zależy od naszych upodobań. Może kipieć barwami, cieszyć stonowaną kolorystyką lub kompozycjami monochromatycznymi. Mimo braku dorodnych drzew i krzewów taki młody ogród bywa bardzo atrakcyjny. W tym okresie trzeba szczególnie dbać o żywopłoty. Staranne i systematyczne cięcie pędów w pierwszych latach wzrastania spowoduje doskonałe rozkrzewienie i zagęszczenie tuż nad ziemią. Pielęgnacji wymaga też trawnik, który musi być regularnie podlewany i zasilany specjalistycznymi nawozami, a począwszy od czwartego do piątego roku wzrostu napowietrzany. Robimy to przy użyciu aeratora (nakłuwa powierzchnię terenu) lub wertykulatora (przecina zbitą masę rozłogów i źdźbeł trawy oraz nacina podłoże). Wybierając rośliny do nowego ogrodu, trzeba pamiętać, że będą rosnąć wzwyż i rozrastać się na boki. Zanim zdecydujemy się na drzewa i krzewy, warto sprawdzić, jakie parametry osiągną po 10 i 20 latach. Szukajmy tych informacji w literaturze fachowej i u sprzedawców w sklepach ogrodniczych – unikniemy kłopotliwych pomyłek. Trzeba też zdecydować, jak gęsto sadzić drzewa i krzewy. Jeśli posadzimy je w małych odstępach, już po kilku latach powstaną efektowne grupy zieleni, jednak po kolejnych kilku staniemy przed koniecznością wycięcia części z nich, bo będą sobie nawzajem przeszkadzać. Możemy też posadzić drzewa i krzewy w większych odstępach, ale wtedy będziemy musieli dłużej czekać na wymarzony efekt. W tym okresie musimy się uzbroić w cierpliwość i systematycznie walczyć z chwastami (jeżeli ziemi nie wyściółkowaliśmy na przykład korą). Później, gdy rośliny ozdobne się rozrosną, chwasty będą się pojawiały sporadycznie. Od pięciu do dziesięciu
Ogród „wychodzi z powijaków”. Drzewa i krzewy są już na tyle duże, że uwydatnia się ich pokrój i inne cechy charakterystyczne dla gatunku czy odmiany, które zadecydowały o tym, że chcieliśmy je mieć w naszym ogrodzie. Widać ich urodę. Pod koniec tego okresu tworzą one wysokie grupy bujnej zieleni i zaczynają już dominować w przestrzeni ogrodowej nad bylinami i roślinami jednorocznymi i dwuletnimi. Stanowią tło o kontrastowej barwie kwiatów lub liści, osłaniają. Żywopłoty, jeśli były odpowiednio strzyżone, są gęste, a przy tym osiągnęły planowany kształt. Można powiedzieć, że ogród dziesięcioletni dorósł do formy zaplanowanej. Aby podkreślić jego urodę, warto niezmiennie dbać o trawnik i przeprowadzać jego regenerację, kiedy murawa zaczyna źle wyglądać. Po aeracji i wertykulacji należy raz w roku przeprowadzać piaskowanie, czyli rozsypać w ogrodzie warstewkę piasku grubości 0,5-1 cm, który rozluźni podłoże, ułatwi napowietrzenie i przepływ wody. Można też dosiewać nasiona mieszanki trawnikowej, aby zagęścić murawę i uzupełnić jej ubytki. Większość bylin wymaga przesadzania co dwa-trzy lata, ale są też takie, jak liliowce, funkie czy piwonie, które mogą rosnąć w jednym miejscu 10-15 lat.
Po latach
 | |  |
| Ogród może też być niezmienny, taki sam po kilku i kilkudziesięciu latach. Pod warunkiem że tworzą go bryły systematycznie przycinanych roślin Autor: Jerzy Romanowski | | Drzewa urosły i ocieniły działkę. Powstał romantyczny zakątek z oczkiem wodnym i lubiącymi cień bylinami Autor: Jerzy Romanowski |
W ogrodzie, w którym są drzewa, wraz z upływem lat zmieniają się warunki wzrostu niższych roślin. Przybywa cienia, podnosi się wilgotność powietrza, a jeśli nie zgrabiamy liści drzew – tworzy się urodzajna warstwa próchnicy. Powstaje doskonałe siedlisko dla roślin cieniolubnych. Niestety, gorzej rosną rośliny, które lubią słońce, i trawnik.
Wraz ze zmianą wieku ogrodu zmienia się nieco jego pielęgnacja. Pierwsze lata to przede wszystkim walka z chwastami i podlewanie roślin (także drzew i krzewów). W kolejnych większego znaczenia nabiera przycinanie roślin, regeneracja trawnika i renowacja elementów wyposażenia ogrodu. Zawsze trzeba pamiętać o nawożeniu.
Dojrzały piętnastoletni
Jeżeli w naszym ogrodzie drzewa i krzewy zostały posadzone zbyt gęsto, na pewno pojawi się konieczność usunięcia kilku z nich. Jedne po prostu wykarczujemy, inne możemy przesadzić z bryłą korzeniową, ale to wymaga przygotowania – odcięcia korzeni wokół rośliny, uformowania i zabezpieczenia przed uszkodzeniem bryły korzeniowej, a następnie wydobycia i przeniesienia rośliny w inne miejsce. Szczególnie kłopotliwe jest przesadzanie drzew – są bardzo ciężkie i ich przeniesienie wymaga zwykle użycia specjalistycznego sprzętu. Zbyt duże krzewy można odmłodzić, dzieląc i usuwając części najstarsze lub najsłabsze. Krzewy iglaste posadzone w wielogatunkowych grupach często sprawiają kłopoty. Niektóre odmiany przez pierwsze lata po posadzeniu rosną wolno i nagle zaczynają się rozrastać, dominować i zagłuszać inne. Podejmowanie decyzji o wycinaniu i przenoszeniu drzew to moment powtórnego kształtowania przestrzeni ogrodowej. Musimy określić, do czego zmierzamy: czy chcemy wyeksponować pokrój najpiękniejszych egzemplarzy, czy odsłonić zbytnio ocienione fragmenty terenu, czy tylko pozbyć się tych roślin, które nie spełniły naszych oczekiwań. Trawnik i byliny pielęgnujemy podobnie jak w poprzednich latach.
Przed trzydziestką
Duże drzewa i gęste krzewy tworzą zaciszne, ale często cieniste wnętrza ogrodowe. Od tej pory będą wymagały systematycznej pielęgnacji: usuwania uszkodzonych, suchych i chorych konarów, a jeżeli chcemy poprawić warunki życia niższych roślin – prześwietlania koron. Ten ostatni zabieg zawsze osłabia kondycję drzewa. Warto go wykonywać jedynie wtedy, gdy jest niezbędny. Krzewy, żywopłoty, trawniki, byliny i rośliny sezonowe pielęgnujemy tak jak w ogrodach młodszych.
