Termoizolacja - alternatywa dla wełny i styropianu

Choć na naszym rynku prym wiodą styropian i wełna mineralna, zastanawiając się nad wyborem materiału do ocieplenia domu, warto przeanalizować jeszcze inne możliwości. Być może zastosowanie mniej znanej termoizolacji okaże się dla nas lepszym rozwiązaniem.

Ogromny wybór materiałów do termoizolacji przyprawia o zawrót głowy – płyty, maty, pianki, granulaty. Niektóre są z materiałów naturalnych, inne powstają w wyniku reakcji chemicznych. Zapewne właśnie z powodu tak bogatej, trudnej do ogarnięcia oferty wielu inwestorów rozważa jedynie wybór powszechnie u nas stosowanych wełny lub styropianu. W poszukiwanie termoizolacyjnego złotego środka warto jednak włożyć więcej wysiłku. Wiele metod uznawanych w Polsce za nietypowe od lat cieszy się popularnością za granicą. Poza tym nie w każdym przypadku stosowanie tego samego materiału jest najlepszym rozwiązaniem. Cechy poszczególnych termoizolacji bywają przecież tak różne, jak różne są warunki panujące w ocieplanych częściach domu.

Autor: Wiktor Greg

Uwaga! Jeśli w projekcie jest uwzględniony konkretny materiał termoizolacyjny, przedstawiciele firmy oferującej inne materiały z reguły dobierają potrzebną grubość warstwy.

1. Keramzyt
To ceramiczne porowate kulki o twardej powłoce, produkowane z pęczniejących glin wypalanych w temperaturze dochodzącej do 1200°C. Granulki keramzytu mają różną średnicę, czyli mogą być różnej frakcji: 0-2, 0-5, 5-10 i 10-20 mm. Najcięższy jest ten najniższej frakcji – metr sześcienny waży aż 600 kg (najwyższej frakcji tylko 270 kg). Średni współczynnik przewodzenia ciepła λ dla keramzytu (frakcji 2-20 mm) wynosi 0,10 W/(m·K). Może on przenosić większe obciążenia niż tradycyjne materiały izolacyjne. Od niedawna dostępny jest także impregnowany, o znikomej kapilarności, przeznaczony do izolacji podłóg na gruncie. Dzięki wykorzystaniu keramzytu można zrezygnować z wykonania podłoża betonowego. W efekcie warstwa tego kruszywa może zastąpić trzy warstwy podłogi: podsypkę piaskową, podkład betonowy i izolację termiczną. Keramzyt, wyjałowiony w procesie wypalania, nie stanowi pożywki dla grzybów i pleśni. Jego trwałość jest porównywalna z trwałością materiałów ceramicznych. Izolację najczęściej układa się jako zasypki keramzytu. Po wysypaniu warstwy grubości około 15 cm ubija się go mechanicznie zagęszczarką płytową lub ręcznie ubijakiem płytowym.

Szorstka powierzchnia kulek keramzytu chroni go przed gniazdowaniem owadów i gryzoni. Autor: MAXIT		Warstwę keramzytu trzeba zagęścić – należy zamówić go blisko 10% więcej, niż wynika to z grubości warstwy przewidzianej w projekcie. Autor: MAXIT		Do termoizolacji wykorzystuje się najczęściej keramzyt o uziarnieniu 10-20 mm o ciężarze 260-290 kg/m.³. Autor: MAXIT

Uwaga! Keramzyt stosuje się także do izolowania instalacji centralnego ogrzewania, wodnej, kanalizacyjnej i wentylacyjnej.
Do ocieplania podłóg na gruncie wykorzystywane są też bloczki keramzytobetonowe o wymiarach 38 x 14 x 24 cm, które po ułożeniu pokrywa się betonem. Inny sposób na ułożenie keramzytobetonowej izolacji to rozłożenie worków z lekkim keramzytem (50- albo 60-litrowych). Każdy musi zostać przedziurawiony, aby wyszło z niego powietrze, a miejsca ich połączeń należy dodatkowo uszczelnić keramzytonowym granulatem. Metoda ta pozwala na bardzo szybkie ułożenie termoizolacji, ale tylko o grubości 15-18 cm. Dlatego może być stosowana jedynie w pomieszczeniach gospodarczych i garażach. W pomieszczeniach mieszkalnych, jeśli ściany fundamentowe nie są dodatkowo ocieplane, warstwa keramzytu nie powinna być mniejsza niż 25 cm (przy frakcji 10-20 mm). Keramzyt jest dostępny luzem i w workach – 50-, 60-litrowych oraz większych, tak zwanych Big-bagach o pojemności 1,5 m³. Można go kupić w hurtowniach materiałów budowlanych i zakładach betoniarskich na terenie całego kraju.

2. Pollytag To granulat spiekany w temperaturze 1000-1300°C z lotnych popiołów elektrociepłowni, małych ilości miału węglowego i bentonitu. Ma stosunkowo wysoki współczynnik przewodzenia ciepła λ=0,14 W/(m·K), dlatego warstwa izolacji powinna być dość gruba, na przykład w podłodze na gruncie układa się 40 cm kruszywa. Wykonanie takiej termoizolacji jest proste. Bezpośrednio na konstrukcji stropu układa się warstwę kruszywa, która jest następnie zagęszczana i pokrywana 3-4 cm szlichty. Gdy izolowana jest podłoga na gruncie, pollytag można położyć bezpośrednio na wyrównanym gruncie, ale trzeba jeszcze wykonać hydroizolację, a dopiero potem podkład betonowy grubości 10 cm, na którym będzie układana posadzka. Z drobniejszych frakcji kruszywa (0,5-4 mm) robi się ciepłe zaprawy wykorzystywane do ocieplania ścian i podłóg. Pollytag można kupować bezpośrednio od producenta i odbierać go samochodem transportowym ze specjalnych zbiorników albo zamówić materiał razem z transportem.

Pollytag ma ziarna różnej wielkości. Warstwy termoizolacyjne są robione z jego najgrubszych frakcji ziaren 6-12 mm. Autor: POLYTAG

3. Perlit Jest stosowany w postaci suchych zasypek, wykorzystywany do produkcji ciepłochronnych perlitobetonów oraz zapraw murarskich i tynków. To minerał pochodzenia wulkanicznego, który w procesie prażenia uzyskuje porowatą strukturę o bardzo niskim ciężarze, a także własnościach termoizolacyjnych oraz dźwiękochłonnych. Po takiej obróbce otrzymuje się materiał nazywany perlitem ekspandowanym, którego współczynnik przewodzenia ciepła λ wynosi od 0,04 do 0,059 W/(m·K). Wartość ta jest zależna od gęstości nasypowej perlitu (rośnie wraz ze wzrostem gęstości). Perlit ekspandowany to niepalny granulat, który jest obojętny chemicznie i biologicznie. Jest odporny na mróz oraz wilgoć i trwały – producenci określają go jako praktycznie niezniszczalny. Może jednak ulec rozdrobnieniu, ponieważ jest dość kruchy (nie może być zbyt długo mieszany w betoniarce – maksimum 5 min). Przy samodzielnym wykonywaniu różnych materiałów z jego udziałem należy go dodawać na końcu, po wymieszaniu pozostałych składników. Do zrobienia warstwy termoizolacji z luźnego granulatu wykorzystywane są najczęściej grube ziarna. Ciepłe wylewki podłogowe i stropowe (perlito­betony) wykonywane są z perlitów o różnej średnicy ziarna. Perlitobeton przygotowuje się tak jak zwykły beton, z tym że zamiast piasku stosuje się perlit. Poszczególne składniki należy dodawać w kolejności: woda, cement, perlit. Współczynnik przewodzenia ciepła perlitobetonów waha się od 0,08 W/(m·K) do 0,25 W/(m·K). Im większa ich gęstość, tym lepiej przewodzą ciepło. Ciepłochronne zaprawy murarskie z dodatkiem perlitu są produkowane przez kilka firm, ale można je też wykonać samodzielnie na placu budowy. Perlit jest pakowany w worki papierowe o pojemności 125 l lub przewożony luzem w cysternach. Małych ilości (kilku metrów sześciennych) z reguły nie trzeba zamawiać. Większe zamówienia są realizowane w jeden-dwa dni.

Powiększone pod mikroskopem 5-milimetrowe ziarna perlitu. Autor: ZĘBIEC		Do termoizolacji z luźnego granulatu wykorzystywany jest perlit o ziarnach 1-6 mm. Autor: ZĘBIEC

4. Włókna drzewne

Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Zależnie od przeznaczenia termoizolacja z włókna drzewnego poddawana jest nieco innej obróbce i ma inne parametry. Tym, co łączy wszystkie materiały termoizolacyjne z włókien drzewnych, jest niski współczynnik przewodzenia ciepła – λ od 0,038 do 0,05 W/(m·K). Największy wpływ na jego wartość ma gęstość materiału (od 40 do 270 kg/m³). Im jest mniejsza, tym jest on niższy. Inna wspólna cecha takich termoizolacji to skuteczne tłumienie dźwięków zarówno uderzeniowych, jak i powietrznych. Termoizolacja może być zrobiona z luźnych włókien drzewnych, które przy użyciu specjalnego urządzenia są wdmuchiwane strumieniem powietrza w żądane miejsca. W ten sposób wykonywane są izolacje wypełniające przestrzeń między elementami konstrukcyjnymi dachu lub ścian. Jednak najczęściej stosowanym­ materiałem termoizolacyjnym z włókien drzewnych są płyty.­ Formuje się je przez spilśnianie, przy czym włókna z reguły są wiązane naturalnymi żywicami. Wszystkie płyty pilśniowe są odporne na działanie środków chemicznych, na przykład silikonów, klejów. Dostępne są płyty o różnej gęstości, porowatości i różniące się zastosowanymi impregnatami. Mogą być nasączane impregnatami zapobiegającymi porostowi grzybów i pleśni albo środkiem hydrofobowym chroniącym przed wilgocią. Tak zabezpieczone płyty są stosowane do izolowania ścian stropów i dachów. Środki hydrofobowe i impregnaty nie ograniczają przepływu pary wodnej. Zachowana zostaje więc zdolność płyt do regulowania mikroklimatu wewnątrz budynku. Płyty pilśniowe chłoną parę wodną z pomieszczenia. Następnie wydostaje się ona z izolacji, odparowując przez strop, dach albo ścianę. Do miejsc szczególnie narażonych na działanie wody i wilgotnego powietrza poleca się porowate płyty bitumowane. Ich nasiąkliwość w porównaniu z innymi płytami z włókien drzewnych jest o 30-45% mniejsza. Zwiększoną odporność na działanie wilgoci otrzymuje się, dodając w trakcie procesu technologicznego naturalny bitum – może to być 5, 10 albo 20% masy płyty. Takie materiały mają specjalne oznaczenia: B-5, B-10, B-20, przy czym liczba oznacza procentowy udział substancji bitumicznych w masie płyty. Można je wykorzystywać do ocieplania ścian, stropów, dachów, ale zalecane są przede wszystkim pod wylewki betonowe, ponieważ w stosunkowo małym stopniu chłoną wilgoć z betonu dociskowego. Mimo małej chłonności płyt należy stosować pod nie folię polietylenową zabezpieczającą przed wilgocią. Także górną ich powierzchnię trzeba zabezpieczyć taką folią przed wilgocią z betonu. Płyty o największej gęstości (240-270 kg/m³) są nie tylko izolacją termiczną, ale zastępują także membranę dachową. Można je wykorzystywać do izolacji dachu i ścian domu. Choć producenci­ informują w ulotkach, że płyty fasadowe chronią przed kurzem i wiatrem, trzeba je wykończyć, układając tynk albo siding. Płyty mają różną grubość – od 0,4 do 20 cm. Ich krawędzie są gładkie albo wyprofilowane na pióro i wpust. Z reguły płyty służące do izolowania dachu czy fasady domu łączone są właśnie na pióro-wpust i mocowane klamrami lub wkrętami do krokwi lub słupów. Te do ocieplania posadzek są po prostu układane obok siebie (nie wymagają klejenia). Oprócz płyt z włókien drzewnych­ produkuje się także sprężyste maty termoizolacyjne grubości 4-20 cm. Polecane są zwłaszcza do izolacji poddaszy, między krokwie w dachu i belki stropowe. Maty te pozwalają na ocieplenie poddasza tak, by krokwie były widoczne. Wykorzystywane są również w budownictwie szkieletowym – układa się je między słupami ścian. Dostępne są także w formacie klinów – wtedy służą do wypełniania trudno dostępnych miejsc. Są tak sprężyste, że wystarczy je wkładać na wcisk między elementy konstrukcyjne bez dodatkowego mocowania.
Płyty grubości 4-20 cm są sprzedawane w paczkach po 6,99 m², a grubości 0,8-20 cm w paletach od 7,89-165 m². Są dostępne w składach budowlanych i na zamówienie u regionalnych dystrybutorów.

Płyty o największej gęstości (240-270 kg/m³) mogą być stosowane nawet jako dach zastępczy albo zastępcza fasada domu – bezpośrednio narażone na działanie czynników atmosferycznych. Przy takim stosowaniu producent udziela na nie 4-tygodniowej gwarancji. Jednak po tym czasie należy zastosować materiał pokryciowy. Autor: STEICO

5. Celuloza Izolacja z włókien celulozowych stosowana jest przede wszystkim do ocieplania przestrzeni trudno dostępnych, w których nie da się poprawnie ułożyć tradycyjnych materiałów ociepleniowych. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu metody nasypowej – włókna celulozowe są wdmuchiwane na strop lub między elementy konstrukcyjne specjalną maszyną. Można je również nanosić – z niewielką ilością wody lub wody z klejem – metodą natryskową. Takie rozwiązanie wykorzystywane jest do ocieplania ścian. Włókna celulozowe pozyskuje się z makulatury z gazet drukowanych farbami zawierającymi naturalne pigmenty z olejów roślinnych. Producenci celulozy stosują różne środki impregnujące – chroniące przed gniciem, grzybami, szkodnikami i ogniem, zabezpieczają ją boraksem, solami boru, innymi impregnatami opatentowanymi przez producentów. Materiał jest trwały. Włókna celulozowe nie tylko nie ulegają biodegradacji, ale też potrafią powstrzymać proces rozwoju pleśni i grzybów na konstrukcjach drewnianych. Higroskopijne włókna pochłaniają wilgoć z powierzchni konstrukcji drewnianych i metalowych, a następnie usuwają ją (przez odparowanie) z warstwy izolacyjnej. Taka termoizolacja pod wpływem ognia nie płonie, tylko się zwęgla. Nie wydziela przy tym substancji trujących. Poza tym umożliwia ona wymianę gazową i dlatego wyrównuje różnicę stężeń, nie zatrzymując nadmiaru wilgoci. Dzięki temu można zrezyg­nować z paroizolacji. Kolejnym atutem włókien celulozowych jest zdolność tłumienia dźwięków. Dobre właściwości termoizolacyjne uzyskiwane są dzięki temu, że aż 70-80% warstwy ocieplenia stanowi powietrze znajdujące się we włóknach i między nimi. Współczynnik przewodzenia ciepła λ dla celulozy waha się od 0,039 do 0,042 W/(m·K). Gęstość izolacji celulozowej jest dostosowywana do miejsca, w którym wykonuje się termoizolację. Jeżeli dociepla się połacie dachu, jest to 40-50 kg/m³, na płaskich stropach 25-40 kg/m³, na ścianach 35-65 kg/m³. Chcąc porównać gęstości materiałów oferowanych przez różnych producentów, należy się dowiedzieć, czy podając informacje o ich wartości, uwzględnili współczynnik osiadania. Zależy on między innymi od grubości warstwy termo­izolacji, rodzaju sąsiadujących z nią materiałów i kąta nachylenia dachu. Uwzględnienie go może znacząco zmienić gęstość (także ciężar) termoizolacji – nawet o 15%. Taki sposób ocieplania domów jest popularny w Skandynawii, Kanadzie i USA. W Polsce włókna celulozowe są sprzedawane najczęściej w 13- lub 15-kilogramowych workach, rzadko w postaci elastycznych i łatwych w obróbce płyt. Ten materiał izolacyjny należy zamawiać u producentów lub dystrybutorów łącznie z wykonaniem usługi. Termin realizacji zamówienia to z reguły dwa tygodnie.

Izolację termiczną z włókien celulozy można robić nie tylko wewnątrz... Autor: EKOFIBER-KRAKÓW		...ale i na zewnątrz domu. Autor: WIÓR/TERMEX		Warstwę izolacji trzeba przykryć elewacją ułożoną na ruszcie: suchym tynkiem, sidingiem, płytami elewacyjnymi lub blachą. Autor: ECOSERVICE/THERMOCEL

6. Włókna kokosowe Robi się z nich podkłady pod wylewki albo wypełnia nimi pustki między legarami podłóg podniesionych. Maty i płyty kokosowe oprócz dobrych parametrów izolacyjności termicznej (współczynnik λ = 0,043-0,045 W/(m·K)). Palą się, ale nie przenoszą płomienia. Dostępne są też w wersji trudno palnej, dzięki specjalnej impregnacji. Maty kokosowe wytwarzane są maszynowo metodą igłową z włókna kokosowego, bez użycia jakichkolwiek środków lub procesów chemicznych. Są cięte na pasy i zwijane w rolki lub – po sprasowaniu, które je usztywnia – na płyty. Zrobienie warstwy termoizolacji­ jest proste – wystarczy przykleić­ maty lub płyty do izolowanego podłoża. Można do tego użyć dowolnego kleju polecanego do montażu materiałów termoizolacyjnych. Płyty produkuje się w formacie 12,5 x 6,25 cm, grubości od 1 do 4 cm i gęstości od 85 do 125 kg/m³, natomiast arkusze w rolkach mają format 1000 x 100 cm lub 750 x 100 cm, grubość od 1,5 do 5 cm i gęstości od 60 do 96 kg/m³. Materiały z włókien kokosowych należy zamawiać u dystrybutorów. Standardowe zamówienie jest z reguły realizowane od ręki albo w ciągu kilku dni. Na realizację nietypowego, na przykład na maty o innej niż standardowe grubości, trzeba poczekać kilka tygodni.

Płyty i maty z włókien kokosowych są nie tylko doskonałą izolacją termiczną – potrafią też wyciszyć dźwięki roznoszone w powietrzu o 47 dB. Autor: GALAKON

Z wełny owczej
Można nią izolować stropy oraz wykonywać z niej izolację wokół okien i drzwi. Ma podobne zdolności termoizolacyjne jak wełna mineralna czy styropian i jest przy tym bardzo sprężysta – łatwo szczelnie wypełnić nią izolowaną przestrzeń. Poza tym dobrze reguluje poziom wilgotności powietrza w pomieszczeniach. Pochłania nadmiar wilgoci i oddaje ją, gdy robi się sucho. Wełna owcza przeznaczona na termoizolację jest impregnowana przeciw owadom i pozbawiana tłuszczów zwierzęcych, dzięki czemu nie gnije. Może mieć różną gęstość – od 13 do 100 kg/m³. Jako materiał termoizolacyjny wykorzystuje się wełnę o gęstości do 30 kg/m³. Gdy jest ona wyższa, wełna służy raczej do izolowania akustycznego podłóg. Współczynnik przewodzenia ciepła λ wynosi 0,04 W/(m·K) dla gęstości 14 kg/m³; 0,0385 W/(m·K) dla gęstości 18 kg/m³ albo 0,035 W/(m·K) przy gęstości 30 kg/m³. Wykonana z wełny owczej termoizolacja jest trwała (nawet zawilgocona – drewno zaczyna gnić szybciej niż ona). Poza tym można ją wysuszyć i zastosować ponownie. Termoizolacja z wełny owczej sprzedawana jest w belach lub w postaci sznurów do izolacji okien i drzwi. Maty do izolowania podłóg mogą być laminowane papierem. Układa się ją podobnie jak wełnę mineralną, jednak nie wymaga ubrań ochronnych, ponieważ nie kłuje i nie podrażnia dróg oddechowych. Jest dość popularnym materiałem termoizolacyjnym w Austrii, we Francji, w Niemczech. Znaczna część maszyn wykorzystywana przy produkcji wełny do celów termoizolacyjnych została skonstruowana przez producentów. W Polsce taka wełna praktycznie nie jest dostępna, zapewne z powodu wysokiej ceny – jest kilkakrotnie droższa od wełny mineralnej.
7. Włókna konopi Do produkcji mat konopnych używa się naturalnych środków do łączenia włókien i naturalnych impregnatów. Niski współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,04 W/(m·K) gwarantuje skuteczność takiej termoizolacji. Podobnie jak płyty z włókien drzewnych maty z konopi mają zdolność regulowania poziomu wilgotności w pomieszczeniu. Są tak sprężyste, że wystarczy je włożyć na wcisk pomiędzy elementy konstrukcyjne. Nie wymagają dodatkowego mocowania. Zastosowanie systemu proponowanego przez producenta oznacza możliwość zrezygnowania z pustki powietrznej. Maty z włókien konopi mają różną grubość – od 4 do 24 cm. Włókna konopi formuje się też w kształcie klina. Produkowane są także płyty z dodatkiem paździerzy (grubości od 3 do 200 cm). Są lekkie i sprężyste. Przy bardzo dobrej izolacyjności termicznej ( λ= 0,04 W/(m·K)) pozwalają na łatwe dopasowanie grubości izolacji do grubości krokwi. Mogą być układane na poszyciu – dzięki temu możliwe jest zbudowanie użytkowego poddasza z widocznymi krokwiami. Mocuje się je wkrętami.

Uwaga! Od razu po ułożeniu wymagają zabezpieczenia przed wpływem czynników atmosferycznych. Materiały termoizolacyjne z włókien konopnych są często stosowane w USA. W Polsce, choć występują w katalogach firm, nie są powszechnie dostępne. Zamówienia są realizowane w ciągu kilku tygodni.

Termoizolacja z konopi jest bardzo sprężysta – potrafi szczelnie wypełnić przestrzeń pomiędzy elementami konstrukcyjnymi czy instalacyjnymi. Autor: STEICO

8. Korek W budownictwie wykorzystywany jest korek ekspandowany, który uzyskuje się, poddając granulat korkowy (bez dodatków chemicznych) procesowi podobnemu do prażenia kukurydzy – korek wydziela naturalne lepiszcze (suterynę), które spaja korkowy granulat. Wszystkie unikalne właściwości tego materiału wynikają z jego budowy. Powietrze stanowi aż 90% jego objętości i 50% masy. W jednym centymetrze sześciennym korka znajduje się około 40 mln komórek wypełnionych powietrzem. Dlatego ma on tak dobrą izolacyjność termiczną i akustyczną. Jego współczynnik przewodzenia ciepła l wynosi 0,037-0,040 W/(m·K). Korek potrafi pochłonąć od 30 do 70% dźwięków o częstotliwości 400-4000 Hz. Jest nieprzepuszczalny dla cieczy i gazów. Dzięki temu nie chłonie wody i jest odporny na działanie grzybów i pleśni. Jest trudno zapalny. Poza tym praktycznie się nie starzeje i nawet niekonserwowany nie traci swoich właściwości. Płyty korkowe sprzedawane są jako samoistny materiał ociepleniowy lub jako składnik systemu ociepleń, wraz z tynkiem, zaprawami klejowymi, siatką zbrojącą i kołkami montażowymi. Materiał jest dostępny w płytach 50 x 100 cm grubości od 2 do 32 cm. Należy zamówić go u dystrybutora. Nieduże i standardowe zamówienia realizowane są natychmiast, a nietypowe w ciągu trzech tygodni.

Płyty korkowe przykleja się i kołkuje do izolowanego podłoża tak jak styropianowe. Autor: GALAKON		Autor: GALAKON

9. Polietylen Maty polietylenowe produkuje się z pianki polietylenowej zbudowanej z zamkniętych komórek. Dzięki temu nie chłoną wody oraz zapobiegają przenikaniu pary wodnej. Są odporne na działanie substancji chemicznych oraz na zniszczenie przez insekty i gryzonie. Można je dociążać płytami lub stosować bezpośrednio pod wylewki. Ich współczynnik przewodzenia ciepła l waha się od 0,035 do 0,042 W/(m·K). Chronią przed hałasem.
Uwaga! Nie są odporne na promieniowanie UV, dlatego stosowane na zewnątrz muszą być pokryte materiałem ochronnym. Mogą być wykończone folią aluminiową, folią aluminiową z taśmą samoprzylepną, tekstyliami lub malowane farbami. Są trwałe – producenci twierdzą, że po dziesięciu latach nie stwierdzono oznak starzenia się pianek.

Łatwo je przycinać, kleić do izolowanych powierzchni i ze sobą (zalecanymi przez producenta klejami). Można je też zgrzewać specjalnymi dmuchawami. Nie zawsze trzeba stosować na nie specjalne okładziny, można je malować wszystkimi farbami zawierającymi tworzywa sztuczne.
Pianka polietylenowa sprzedawana jest w rolkach szerokości 100-210 cm i grubości 0,1 do 3 cm, a także w płytach o standardowych wymiarach i grubości od 2 do 3 cm i o wymiarach 110 x 230 cm oraz 120 x 200 cm. Na zamówienia wykonywane są maty innej grubości.
Produkowane są też tapety (grubości 5 mm) obustronnie powlekane papierem, które wykorzystywane są do izolacji ścian od strony pomieszczeń. Ich dodatkową zaletą jest eliminowanie nierówności ścian. Piankę polietylenową można kupić bezpośrednio od producenta lub od któregoś z regionalnych dystrybutorów.

Maty polietylenowe są lekkie, elastyczne i łatwe w obróbce. Autor: POLIFOAM

Gospodarcza termoizolacja ze słomy
Wiązki słomy połączone sznurkami i nasączone impregnatem chroniącym przed ogniem można stosować do ocieplania dachów, stropów poddaszy i ścian szkieletowych. Ze słomy robi się maty grubości od 2 do 5 cm. Współczynnik przewodzenia ciepła dla tego materiału wynosi od 0,042 do 0,056 W/(m·K). Mimo powszechnej dostępności słomy trudno znaleźć firmę, która produkuje taką termoizolację. Z reguły powstaje ona metodami gospodarczymi.

10. Poliuretan Jest odporny na działanie rozpuszczalników, kwasów, gazów przemysłowych. Pali się wtedy, gdy jest źródło ognia. Jeśli ono gaśnie, gaśnie również poliuretan. Nie topi się, a wydzielający się gaz nie jest duszący ani drażniący. Poliuretan jest trwały. Jego trwałość szacuje się na co najmniej 50 lat. Poliuretanowe materiały termoizolacyjne występują w postaci pianki albo płyt.
Pianka poliuretanowa powstaje przez spienianie poliuretanu oznaczanego symbolem PUR. Nie tylko ma zdolności termoizolacyjne (jej współczynnik przewodzenia ciepła λ to 0,021-0,023 W/(m·K),­ ale i bardzo dobrze wypełnia izolowaną powierzchnię. Poza tym wyrównuje wszelkie krzywizny lub ubytki w podłożu. Jest również odporna na działanie wody i pary wodnej – przy ciągłych opadach maksymalna nasiąkliwość wynosi 1%. Izolacja z pianki PUR ma bardzo dobrą przyczepność do podłoża. Można ją nanosić na blachę, papę, beton i drewno. Taka termoizolacja jest lekka (1 m² grubości 5 cm waży około 2 kg). Pokryty pianką dach płaski wystarczy pomalować farbą zawierającą filtr UV, nie wymaga już żadnego dodatkowego zabezpieczenia. Na zaizolowanych pianką ścianach zewnętrznych wykonuje się elewację z sidingu.

Uwaga! Pianka poliuretanowa może wchodzić w reakcję z folią polietylenową, nie należy więc bezpośrednio łączyć tych dwóch materiałów.
Przed nałożeniem pianki trzeba zagruntować powierzchnię preparatami polecanymi przez producenta. Pianka pakowana jest w beczki stalowe 200-litrowe lub europaki o pojemności 1000 l, ale sprzedawana jest w miarę potrzeb – w metrach kwadratowych lub sześciennych. Zamawia się ją u producenta. Termin realizacji zależy od wielkości zamówienia, z reguły jest to 14 dni.
Płyty poliuretanowe produkowane są z poliuretanu PUR albo jego nowszej odmiany PUR PIR niezawierającej formaldehydu ani włókien. Zależnie od przeznaczenia ich powierzchnia może być dodatkowo wykończona folią aluminiową, włókniną, płytą gipsowo-kartonową, OSB, silikatową lub innymi minerałami. Mają niski współczynnik przewodzenia ciepła λ – najczęściej od 0,023 do 0,030 W/(m·K). Poliuretan, z którego wykonane są płyty, ma z reguły nasiąk­liwość do 10%, dlatego trzeba stosować go razem z izolacją przeciwwilgociową. Dostępne są też płyty z zagęszczonego poliuretanu (PUR PIR), który ma nasiąkliwość 2-3%. W dachach płaskich, nawet stosując takie płyty, trzeba wykonać izolację przeciwwilgociową. Oprócz uniwersalnych płyt poliuretanowych produkuje się płyty do zadań specjalnych. Nowoczesne płyty poliuretanowe wykorzystuje się do ocieplenia dachu i ścian zewnętrznych. Krawędzie płyt mogą być proste lub wyprofilowane tak, że łączy się je na pióro-wpust. Są produkowane i sprzedawane w systemach ułatwiających montaż. Zastosowanie odpowiednich profili i płyt poliuretanowych zintegrowanych z warstwą elewacyjną pozwala na szybkie wykończenie fasady domu. Natomiast płyty wykorzystywane do ocieplenia dachów mają dookoła połączenia zaciskowe pióro-wpust i dodatkowo podłużne połączenie z 6-centymetrowym zakładem. Poprzeczne połączenie płyt zakleja się taśmą do spoin z butylo­kauczukiem. Ostatnią płytę na połaci można dociąć piłą do drewna. Płyty poliuretanowe układane są w systemie nakrokwiowym lub podkrokwiowym. Stosując je, można zrezygnować z wiatro- i paroizolacji. Są też płyty o wymiarach 60 x 120 x 2­-10 cm i wielkości ścian domu (z wyciętymi otworami na drzwi i okna). Taka płyta wykorzystywana jest w budownictwie szkieletowym i zbudowana z 10-14 cm pianki i dwóch warstw okładziny. Produkowane są gotowe elementy do zrobienia lukarny. Trzeba tylko znać jej wysokość, szerokość i kąt nachylenia połaci oraz lukarny. Płyty sprzedawane są w metrach kwadratowych albo w paczkach o objętości od 0,3 do 0,6 m³. Dostępne są w składach budowlanych, u producenta­ i u regionalnych dystrybutorów. Z reguły należy je wcześniej zamawiać. Realizacja zamówienia może trwać od trzech dni do dwóch tygodni.

Do prac izolacyjnych trzeba zatrudnić fachowców, ponieważ pianka jest nanoszona przy użyciu specjalnych agregatów. Autor: METALPUR		Wykonując ocieplenie ścian warstwowych, sztywne płyty poliuretanowe kołkuje się tak jak wełnę czy styropian (na zdjęciu płyta pokryta papierem aluminiowanym). Autor: ECOTHERM

Do dachów przeznaczone są różne płyty, zależnie od kąta nachylenia połaci. Prace trwają krótko – trzy osoby układają 200 m2 dachu w jeden dzień. Autor: LINZMEIER BAUELEMENTE		Płyty do ocieplenia stropów wystarczy połączyć warstwą wodoodpornego kleju. Autor: LINZMEIER BAUELEMENTE

11. Szkło spienione Foamglas Produkowane jest z materiałów nieorganicznych – szkła i węgla. W technologii opatentowanej przez firmę Pittsburgh Corning jest wykorzystywane między innymi szkło z recyklingu i piasek szklarski. Taka izolacja ma wiele zalet. Szkło spienione jest niepalne, pod wpływem ognia nie powstaje dym ani substancje toksyczne. Jest całkowicie wodo- i paroszczelne, ponieważ jego komórki są hermetycznie zamknięte. Właśnie ze względu na taką budowę charakteryzuje się bardzo dobrą wytrzymałością na ściskanie (0,7-1,6 MPa). Współczynnik przewodzenia ciepła szkła spienionego waha się od 0,04 do 0,049 W/(m·K). Izolacja ze szkła spienionego nie zapleśnieje, nie rozwiną się na niej grzyby, nie zniszczą jej gryzonie ani owady. Ma podobną odporność chemiczną jak zwykłe szkło. Wykonanie izolacji termicznej z płyt szkła spienionego jest stosunkowo łatwe. Można przyklejać je na gorąco lepikiem bitumicznym lub na zimno – klejami bitumicznymi (innymi do betonu, innymi do konstrukcji stalowych). Poza tym łatwo je dociąć na placu budowy tradycyjnymi piłami do drewna. Produkowane są różne rodzaje płyt Foamglas: dostosowane do średnich, dużych lub bardzo dużych obciążeń oraz klinowe – umożliwiające ułożenie warstwy o spadku 1,1; 1,67 albo 2,2%. Są też płyty (Readyboard) pokrywane warstwą asfaltu i polipropylenu, z których można natychmiast wykonać hydroizolację po podgrzaniu palnikami asfaltowej powierzchni ułożonych płyt. Płyty mają różną grubość – od 3 do 16 cm. Sprzedawane są w paczkach – od 0,13 do 1,8 m³. Szkło spienione Foamglas trzeba­ zamówić u producenta, który po wykonaniu specyfikacji z reguły realizuje zamówienie w ciągu dwóch tygodni.

Decydując się na taką termoizolację, można zrezygnować z dodatkowej warstwy paroizolacji, ponieważ szkło spienione Foamglas jest paroszczelne. Autor: AZ FLEX

12. Płyty silikatoweUmożliwiają docieplenie ścian od wewnątrz, gdy niemożliwa jest termoizolacja zewnętrzna. Produkowane są z piasku i wapna. Pod wpływem gorącej pary wodnej i wysokiego ciśnienia powstaje struktura o otwartych porach. Płyty silikatowe są paroprzepuszczalne, niepalne i dzięki pH 10 odporne na zagrzybienie. Pochłaniają wilgoć i rozmieszczają ją na całej swojej powierzchni, skąd w bardzo krótkim czasie może ona zostać odparowana. Nazywane są klimatycznymi, ponieważ regulują poziom wilgoci w pomieszczeniu, nie tracąc przy tym swoich właściwości termoizolacyjnych.

Montaż płyt jest prosty – zaprawę klejową rozprowadza się zębatą pacą na izolowanej powierzchni ściany i dociska płytę. Krawędzie płyt muszą ze sobą być ze sklejone. Autor: ECOVARIO

Uwaga! Płyty silikatowe można zamontować tylko w pomieszczeniu ze sprawną wentylacją (wystarczy grawitacyjna).

Ich współczynnik przewodzenia ciepła wynosi od 0,059 (płyta sucha) do 0,065 W/(m·K) (płyta wilgotna). Zależy też od gęstości silikatu (od 200-240 kg/m³). Im wyższa, tym przewodzenie jest większe. Płyty produkuje się w grubościach 2,5; 3 i 5 cm. Jedynie płyty do ocieplania wnęk okiennych mają mniejszą grubość – 1,5 cm. Standardowe wymiary to 125 x 100 cm, ale na zamówienie dostępne są dowolne kształtki. Płyty można łatwo docinać narzędziami do obróbki drewna. Przykleja się je do podłoża zaprawą klejową polecaną przez producenta. Docieplając sufit, należy je dodatkowo mocować dyblami talerzowymi. Płyty silikatowe można wykańczać wapienną gładzią szpachlową, tapetą lub paroprzepuszczalnymi farbami, na przykład silikatowymi, albo glazurą, ale do 2/3 powierzchni ściany. Resztę pozostawia się na odparowanie wilgoci. Płyty są sprzedawane w paletach albo na sztuki. Zamówienie składa się u dystrybutora. Służy on poradą, na życzenie klienta przeprowadza symulację komputerową (obliczenia cieplno-wilgotnościowe) z uwzględnieniem istniejących konstrukcji przy użyciu różnych grubości płyt i ustala, w którym miejscu nastąpi wykroplenie – punkt rosy (powinien się znajdować na warstwie kleju). Wtedy płyta w zetknięciu z mokrym klejem wchłania wilgoć i bardzo szybko odparowuje do pomieszczenia. Na realizację zamówienia trzeba czekać do dwóch tygodni.