Układanie pokrycia z dachówek mnich-mniszka.

Dachówki mnich-mniszka należą do najładniejszych, najdroższych i najbardziej pracochłonnych w układaniu materiałów pokryciowych. Po raz pierwszy na łamach Muratora prezentujemy sekrety ich montażu.

To klasyczny rodzaj dachówek ceramicznych, których historia sięga wczesnego średniowiecza. Nazwa wywodzi się stąd, że używano ich głównie do wykańczania dachów obiektów sakralnych i klasztornych. Dziś mnichem-mniszką pokrywa się dachy o różnym stopniu skomplikowania, pod warunkiem jednak że kąt nachylenia ich połaci jest nie mniejszy niż 35-40°.

Parami na dach

Tym, co wyróżnia dachówki mnich-mniszka spośród innych, jest specyficzna budowa. Mają one kształt podłużnych korytek o półokrągłym przekroju. Szersze to mniszki, a węższe – mnichy. Mniszki układa się jako spodnią warstwę pokrycia. Na nich montuje się mnichy. Powinny one przykrywać styki poszczególnych mniszek, zapewniając w ten sposób szczelność pokrycia.

Drutem, klamrami lub zaprawą

Do przytwierdzania dachówek wykorzystuje się najczęściej drut. Mocuje się nim mnichy do łat dachowych. Mniszki spoczywają na łatach i opierają się na nich noskami, które są wyprofilowane na ich spodniej stronie. Zamiast drutu można też użyć specjalnych klamer, lecz są one droższe.
Jeszcze do niedawna do mocowania takich dachówek potrzebna była zaprawa. Dekarze przyklejali nią mnichy do mniszek i uszczelniali wszelkie prześwity w pokryciu. Metoda taka przechodzi powoli do lamusa, choć niektórzy producenci polecają ją do dachów znajdujących się w strefie silnych wiatrów.

Pokrycie wagi ciężkiej

Dachówki mnich-mniszka są ciężkie. Para może ważyć nawet do 6 kg. 1 m² takiego pokrycia ma ciężar 47-65 kg. Koniecznie trzeba to uwzględnić przy projektowaniu więźby. Nie wolno też sobie pozwolić na żadne błędy w budowie konstrukcji dachu. Musi być ona solidna, w przeciwnym razie poodkształca się pod naporem pokrycia.

Zmartwienia dekarzy

Dachówkami mnich-mniszka zachwycają się miłośnicy pięknych dachów. Są one jednak zmorą dekarzy. Układa się je bowiem mozolnie i samodzielnie trzeba wykonywać wiele elementów dodatkowych (na przykład kominki wentylacyjne), które w przypadku pozostałych dachówek można kupić u producenta. Do montażu takiego pokrycia powinno się więc zatrudniać najlepszych fachowców, którzy zetknęli się z tymi dachówkami i wykończyli nimi przynajmniej kilka dachów.


Obróbki i rynny

Zanim rozpocznie się układanie dachówek, trzeba zamontować drewniane łaty, na których będą się one opierać. Łaty powinny mieć przekrój 4 x 6 cm. W zależności od modelu dachówek ich rozstaw wynosi od 32,5 do 36,5 cm.		Następną czynnością jest przygotowanie i montaż obróbek okapu. Przykręca się je specjalnymi śrubami o łebkach w kolorze obróbki.		Warto przypomnieć, że do cięcia obróbek, które są wykonane ze stali powlekanej tworzywem sztucznym, nie wolno używać pił elektrycznych ani szlifierek kątowych.

Kolejną czynnością jest zamontowanie rynien, obróbek nadrynnowych i tak zwanych wróblówek, które chronią szczelinę pod pokryciem przed ptakami.		Zanim zostaną ułożone dachówki, należy zrobić obróbki blacharskie wokół kominów. Najpierw szlifierką kątową nacina się szczelinę w tynku (tak zwana wydra)...		...a następnie dokręca pas obróbki, jego górną, odgiętą krawędź umieszczając w tej szczelinie. Połączenie obróbki z kominem należy uszczelnić silikonem dekarskim lub uszczelniaczem polimerowym.

Przed montażem pokrycia przykręca się także obróbki blacharskie w koszach dachowych.		Obróbki koszowe schodzące się w miejscu połączenia lukarny z połacią dachu łączy się...		...zaginając ich krawędzie i formując z nich tak zwany rąbek stojący.

Dachówki i gąsiory

Dachówki najwygodniej jest dostarczać na dach za pomocą wciągarki.		Najpierw układa się mniszki. Zahacza się je o łaty, wykorzystując nosek wyprofilowany na ich spodniej stronie.		W łaty wbija się gwoździe, tak by znalazły się dokładnie pomiędzy ułożonymi mniszkami.

Przez otwór zrobiony w czołowej ściance każdego mnicha przewleka się drut (najlepszy jest miedziany). Aby ułatwić sobie pracę, najlepiej jest zawczasu przymocować druty do mnichów.		Mnichy układa się na mniszkach, zahaczając o wyprofilowane wręby. Następnie przymocowane do nich druty okręca się wokół gwoździ wbitych w łaty. Dzięki takiemu zamocowaniu pokrycie jest stabilne i nie grozi mu zerwanie przez silny wiatr.		Wzdłuż kalenicy i grzbietów dachu układa się specjalne pary dachówek kalenicowych, które różnią się kształtem od pozostałych.

Aby poprawnie zamontować dachówki w koszach i na grzbietach dachu, trzeba je przyciąć. Używa się do tego szlifierki kątowej.		W dociętych mnichach i mniszkach robi się otwory, przez które przeplatane są druty.		Druty okręca się wokół gwoździ wbitych w krokiew narożnika.

Przyciętych dachówek ułożonych wzdłuż koszy nie trzeba dodatkowo przytwierdzać.		W kontrłaty zamontowane wzdłuż grzbietu dachu i w deski kalenicowe (albo w krokwie schodzące się w kalenicy)...		...wbija się specjalne wsporniki metalowe, a na nich mocuje się zaimpregnowane łaty kalenicowe o przekroju 4 x 4 cm.

W kalenicach i grzbietach dachu do łat kalenicowych przybija się specjalne wywietrzniki. Umożliwiają one wydostawanie się powietrza z przestrzeni pod pokryciem.		Na wywietrznikach umieszcza się gąsiory. Są one zaczepiane o klamry przymocowane poprzez wywietrzniki do łaty kalenicowej.		Zamiast wywietrzników można zastosować ołowianą lub aluminiową taśmę kalenicową, która spełnia identyczną funkcję.

Akcesoria i wykończenie

Producenci oferują niewiele akcesoriów systemowych. Nie ma na przykład dachówek przejściowych ułatwiających szczelne przeprowadzenie przez dach przewodów wentylacyjnych. Dekarze muszą sami wykonywać takie akcesoria jak kominki do odpowietrzania pionów kanalizacyjnych.		Wokół komina robi się uszczelnienie ze specjalnej taśmy ołowianej. Łatwo dopasowuje się ją do kształtu pokrycia.		Pomosty i stopnie kominiarskie umieszcza się na specjalnych wspornikach dopasowanych do dachówek mnich-mniszka. Wsporniki przykręca się do łat dachowych.