![]() | ![]() | ![]() |
Sentyment do dawnego, dobrego budowania: okno zwieńczone łukiem. Autor: Wiesław Rudolf | ![]() | Przygotowanie odpowiednich deskowań zwanych krążynami to gwarancja poprawnego wykonania nadproża łukowego. Autor: Wiesław Rudolf |
Deskowanie
Nadproża łukowe muruje się na specjalnie wyprofilowanym deskowaniu. Jego wierzch wykonuje się najczęściej ze sklejki lub twardej płyty pilśniowej, a konstrukcję, czyli krążyny – z odpowiednio przyciętych desek, których dolna krawędź jest prosta, a górna odtwarza zaprojektowaną krzywiznę nadproża (najczęściej odcinek koła lub półkole). Promień r odcinka koła oblicza się według wzoru:
promień r = s2/8h + h/2
w którym: s – szerokość otworu okiennego (lub drzwiowego) w świetle muru (ościeży); h – wysokość odcinka koła.
![]() |
Otwór okienny z łukowym nadprożem, będącym odcinkiem koła. Autor: Marek Sternicki , Agnieszka Sternicka |
Przykład. Otwór okienny szerokości s = 120 cm ma być zwieńczony nadprożem łukowym w kształcie odcinka koła wysokości h = 20 cm. Obliczony z podanego wcześniej wzoru promień r, niezbędny do wyznaczenia krzywizny deskowania, wynosi:
r = 1202/8.20 + 20/2 = 14 400/160 + 10 = 90 + 10 = 100 cm W otworze okiennym z węgarkiem (czyli takim, w którym w warstwie elewacyjnej jest mniejszy otwór niż w warstwie nośnej), promień krzywizny r (odcinka koła) jest taki sam w obu warstwach ściany, z tym że krążynę w warstwie elewacyjnej trzeba opuścić niżej o odcinek równy grubości węgarka (3-5 cm).
Wyznaczanie krzywizny deskowania upraszcza się, gdy nadproże (i górna część okna) ma kształt półkola. Wtedy wysokość h = r, a szerokość s = 2 r.
![]() |
Otwór okienny z półokrągłym nadprożem. Autor: Marek Sternicki , Agnieszka Sternicka |
Przykład z życia
Przedstawione na zdjęciach nadproże składa się z dwóch części. Pod ścianą nośną jest nadproże żelbetowe osłonięte od strony wewnętrznej cegłami pełnymi.
![]() |
Budowa nadproża łukowego w ścianie trójwarstwowej. Autor: Marek Sternicki , Agnieszka Sternicka |
![]() |
Dla uzyskania jednolitego podkładu pod tynk wewnętrzny nadproże żelbetowe od strony wnętrza domu wyłożono cegłami. Autor: Wiesław Rudolf |
Całkowicie niezbrojone jest natomiast nadproże w ścianie elewacyjnej wykonane z cegieł klinkierowych. Spód tego nadproża jest opuszczony w stosunku do nadproża w ścianie nośnej o 5 cm, i tworzy węgarek osłaniający górną krawędź okna.
Cegły klinkierowe wysunięte są także na zewnątrz w stosunku do lica ściany o 2 cm. Po ułożeniu na ścianie tynku cementowo-wapiennego nadproże z cegieł klinkierowych będzie wyraźnie widoczne na tle jasnej elewacji.
Nadproże z cegieł jest połączone z betonowymi strzemionami z prętów średnicy 6 mm umieszczonymi w co czwartej spoinie pionowej.
Prostokątne okno pod łukiem?
Okna zakończone od góry łukiem lub półkolem są droższe od prostokątnych co najmniej o 35%. To właśnie z tego powodu najczęściej kupowane i produkowane są okna prostokątne. Czy takie zwyczajne okno można wstawić pod łukowe nadproże? Owszem.Wystarczy przestrzeń nad górną ościeżnicą wypełnić styropianem i pokryć go od zewnątrz cienkowarstwowym tynkiem na siatce, a od wewnątrz – płytami suchego tynku.
![]() | ![]() | ![]() |
Nadproże łukowe nad oknem prostokątnym - widok. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki | ![]() | Nadproże łukowe nad oknem prostokątnym - detal wypełnienia przestrzeni pomiędzy łukowym nadprożem i poziomą ościeżnicą okna. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki |